PRYWATYZACJA W POLSCE i CEE
Ustawa: Poland Passes Privatization Bill, Washington Post, 1990
Powyższy artykuł z Washington Post dokumentuje przełomowy moment w polskiej transformacji – uchwalenie pierwszej ustawy o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych w lipcu 1990 roku. Publikacja przedstawia międzynarodową perspektywę na polski eksperyment gospodarczy, pokazując jak ustawodawstwo stworzyło ramy prawne dla masowego transferu własności państwowej w kraju, który zaledwie rok wcześniej funkcjonował w zepsutym, upadającym systemie gospodarki centralnie planowanej.
Privatization in Eastern Europe: The Case of Poland by David Lipton, Jeffrey Sachs, Lawrence Summers
Fundamentalna praca trzech wybitnych ekonomistów – w tym głównego doradcy polskiego rządu Jeffreya Sachsa – przedstawia kompleksową analizę polskiego programu prywatyzacji w kontekście regionalnym. Autorzy szczegółowo opisują wyzwania związane z wyceną przedsiębiorstw, wyborem metod prywatyzacji oraz budową instytucji rynkowych w warunkach transformacji ustrojowej. Opracowanie stało się kluczowym punktem odniesienia dla dyskusji o optymalnej strategii prywatyzacyjnej w krajach postkomunistycznych i wpłynęło na kształt reform w całym regionie.
Privatisation Methods and Economic Growth in Transition Economies, J Bennett, S Estrin, J Maw, G Urga, LSE
Empiryczne badanie autorów z London School of Economics analizuje wpływ różnych metod prywatyzacji na tempo wzrostu gospodarczego w krajach transformacji. Wykorzystując rozbudowaną bazę danych z państw Europy Środkowo-Wschodniej, autorzy porównują efektywność prywatyzacji bezpośredniej, kuponowej i menedżerskiej. Wyniki pokazują, że sprzedaż strategicznym inwestorom zagranicznym przynosiła najlepsze rezultaty w perspektywie długoterminowej, podczas gdy prywatyzacja insiderska często prowadziła do opóźnień w restrukturyzacji przedsiębiorstw.
Taking Stock: Economies in Transition, IMF, Stanley Fischer and Ratna Sahay
Kompleksowy raport Międzynarodowego Funduszu Walutowego autorstwa Stanleya Fischera i Ratny Sahay ocenia pierwsze lata transformacji w krajach postkomunistycznych. Analiza obejmuje nie tylko proces prywatyzacji, ale całościowe spojrzenie na stabilizację makroekonomiczną, liberalizację handlu i budowę instytucji rynkowych. Autorzy identyfikują kluczowe czynniki sukcesu reform – od szybkości wdrażania zmian po znaczenie historycznych powiązań z Zachodem – i wyciągają wnioski dla kolejnych etapów transformacji.
STABILIZACJA I REFORMY W CZASIE NADZWYCZAJNEJ I NORMALNEJ POLITYKI, Leszek Balcerowicz, FOR
W tym opracowaniu dla Forum Obywatelskiego Rozwoju Leszek Balcerowicz rozwija swoją koncepcję “okresu nadzwyczajnej polityki” – wyjątkowego momentu w historii, gdy radykalne reformy stają się politycznie możliwe. Autor analizuje warunki, które umożliwiły przeprowadzenie głębokiej transformacji w Polsce po 1989 roku, oraz wyjaśnia, dlaczego podobne okno możliwości nie pojawiło się w innych krajach postkomunistycznych. Tekst pokazuje, że skuteczność reform zależy nie tylko od ich merytorycznej jakości, ale przede wszystkim od umiejętności wykorzystania politycznego momentum do przełamania oporu grup interesów.
Program gospodarczy. Główne założenia i kierunki – Założenia zaakceptowane przez Radę Ministrów 9 października 1989, opublikowane w „Rzeczpospolitej”
Historyczny dokument przedstawiający pierwotne założenia Planu Balcerowicza, zaakceptowane przez rząd Tadeusza Mazowieckiego zaledwie dwa miesiące po przejęciu władzy przez Solidarność. Program zawiera szczegółowe propozycje dotyczące stabilizacji makroekonomicznej, liberalizacji cen, reformy systemu bankowego oraz prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Publikacja tego dokumentu w “Rzeczpospolitej” miała kluczowe znaczenie dla transparentności procesu reform i budowania społecznego zrozumienia dla konieczności trudnych decyzji gospodarczych.
800 dni skontrolowanego szoku. Balcerowicz, Leszek. 1992, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza
Osobista relacja Leszka Balcerowicza z pierwszych 800 dni polskiej transformacji stanowi niezastąpione źródło wiedzy o kulisach decyzji reformatorskich. Książka opisuje dramatyczne momenty wdrażania programu stabilizacyjnego, konflikty z grupami interesów oraz dylematy polityczne towarzyszące prywatyzacji. Balcerowicz szczegółowo dokumentuje zarówno sukcesy – jak opanowanie hiperinflacji – jak i trudności w przeprowadzaniu strukturalnych reform własnościowych, pokazując że transformacja to nie tylko teoria ekonomiczna, ale przede wszystkim sztuka politycznego manewru.
Socialism, Capitalism, Transformation, Balcerowicz, Leszek. 1995. Central University Press
Teoretyczne rozwinięcie doświadczeń transformacyjnych, w którym Balcerowicz systematyzuje wiedzę o przechodzeniu od socjalizmu do kapitalizmu. Książka analizuje fundamentalne różnice między oboma systemami gospodarczymi oraz identyfikuje kluczowe obszary reform niezbędnych do skutecznej transformacji. Autor przedstawia też porównawczą analizę różnych ścieżek reform w krajach postkomunistycznych, wyciągając wnioski o uniwersalnych i kontekstowych warunkach sukcesu transformacji gospodarczej.
Institutional Barriers in Transition: Examining Performance and Divergence in Transition Economies, Hartwell, Christopher. 2013
Kompleksowa analiza Christophera Hartwella koncentruje się na instytucjonalnych barierach transformacji, które tłumaczą zróżnicowane wyniki reform w różnych krajach postkomunistycznych. Autor pokazuje, że formalne przeniesienie zachodnich regulacji i struktur własnościowych nie gwarantuje sukcesu, jeśli nie towarzyszą temu odpowiednie instytucje nieformalne – normy społeczne, kultura biznesowa i kapitał społeczny. Praca dostarcza empirycznych dowodów na to, że tempo prywatyzacji często było mniej istotne niż jakość powstających instytucji nadzoru korporacyjnego i ochrony praw własności.
Privatization of the Polish Economy. Communist Economies, Kawalec, Stefan. 1989
Pionierski artykuł Stefana Kawalca, opublikowany jeszcze przed rozpoczęciem transformacji, przedstawia pierwszą kompleksową koncepcję prywatyzacji polskiej gospodarki. Tekst zawiera śmiałe propozycje masowej prywatyzacji poprzez bezpłatną dystrybucję akcji obywatelom oraz analizuje wyzwania prawne, techniczne i polityczne związane z przejściem od własności państwowej do prywatnej. Pomysły Kawalca wywarły istotny wpływ na późniejsze debaty o kształcie programu prywatyzacyjnego i stały się punktem odniesienia dla dyskusji o sprawiedliwości społecznej w procesie transformacji.
Poland’s Transformation: Economies in Transition, IMF, Leszek Balcerowicz
Raport dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego, w którym Leszek Balcerowicz osobiście przedstawia bilans polskiej transformacji z perspektywy kilku lat od rozpoczęcia reform. Dokument szczegółowo analizuje rezultaty stabilizacji makroekonomicznej, liberalizacji handlu oraz postępy w prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Balcerowicz identyfikuje również niewykorzystane możliwości i obszary wymagające dalszych reform, oferując jednocześnie rekomendacje dla innych krajów przechodzących transformację gospodarczą.
Building Capitalism: The Transformation of the Former Soviet Bloc, Cambridge University Press, Anders Aslund
Monumentalna praca Andersa Åslunda z Cambridge University Press przedstawia kompleksową analizę procesów transformacji w całym byłym bloku sowieckim. Autor porównuje różne strategie reform – od polskiej terapii szokowej po rosyjski gradualizm – oraz ocenia ich skuteczność w budowie kapitalizmu. Åslund argumentuje, że szybkość i radykalizm reform były kluczowe dla sukcesu transformacji, a kraje, które wahały się z głębokimi zmianami własnościowymi, stworzyły przestrzeń dla powstania kapitalizmu oligarchicznego i korupcji.
Leading a Successful Transition: The Estonian Miracle, Mart Laar, European View, 2008
Artykuł byłego premiera Estonii Marta Laara dla “European View” opisuje estońską drogę do wolnego rynku jako najbardziej radykalny i skuteczny przypadek transformacji postkomunistycznej. Laar wyjaśnia, jak wprowadzenie płaskiego podatku, całkowita liberalizacja gospodarki i przyspieszony program prywatyzacji przekształciły Estonia w jeden z najbardziej konkurencyjnych krajów europejskich. Tekst pokazuje również znaczenie cyfryzacji administracji publicznej i otwartości na innowacje jako kluczowych elementów sukcesu małego państwa o ograniczonych zasobach naturalnych.
The Invisible Hand and the Grabbing Hand, American Economic Review Papers and Proceedings, Frye, Timothy, and Andrei Shleifer. 1997
Wpływowa praca Timothy’ego Frye’a i Andrei Shleifer publikowana w “American Economic Review” analizuje rolę instytucji państwa w gospodarce transformacji. Autorzy wprowadzają koncepcję “chwytającej ręki” państwa, które zamiast tworzyć warunki dla wolnego rynku, wykorzystuje swoją pozycję do przejmowania rent ekonomicznych. Badanie pokazuje, że w krajach, gdzie prywatyzacja była zbyt powolna lub nieprzejrzysta, państwo stało się głównym hamulcem rozwoju gospodarczego, a nie jego motorem.
Privatization benefits in eastern europe, Stijn Claessens, Simeon Djankov, Journal of Public Economics, 2002
Empiryczna analiza Claessensa i Djankova dostarcza dowodów na korzyści płynące z prywatyzacji przedsiębiorstw w Europie Wschodniej. Wykorzystując dane z tysięcy firm z różnych krajów regionu, autorzy pokazują znaczącą poprawę produktywności, efektywności i rentowności po przejściu przedsiębiorstw w ręce prywatnych właścicieli. Badanie identyfikuje również czynniki moderujące te efekty – jakość ładu korporacyjnego, strukturę właścicielską i konkurencję rynkową – wskazując, że sam transfer własności nie wystarczy bez odpowiedniego środowiska instytucjonalnego.
Schumpeter Lecture: Government in Transition. European Economic Review, Shleifer, Andrei. 1997
Wykład Schumpeterowskil noblisty Andreiego Shleifera opublikowany w “European Economic Review” przedstawia kompleksową teorię roli państwa w gospodarce transformacji. Shleifer analizuje fundamentalny dylemat reformatorów – jak zbudować skuteczne instytucje państwowe, gdy istniejący aparat biurokratyczny jest skorumpowany i nieskuteczny. Autor argumentuje, że prywatyzacja była nie tylko sposobem na poprawę efektywności gospodarczej, ale także metodą ograniczenia destrukcyjnej roli państwa i stworzenia podstaw dla budowy nowych, lepszych instytucji publicznych.
Privatization and Economic Restructuring in Poland: An Assessment, American Journal of Economics & Sociology, Dennis A. Rondinelli, Jay Yurkiewicz
Artykuł ten ocenia polską strategię prywatyzacji i restrukturyzacji gospodarczej z perspektywy amerykańskich badaczy. Rondinelli i Yurkiewicz analizują zarówno sukcesy – jak szybki rozwój sektora prywatnego i napływ inwestycji zagranicznych – jak i nierozwiązane problemy, takie jak powolna prywatyzacja dużych przedsiębiorstw państwowych i wzrost bezrobocia strukturalnego. Autorzy podkreślają znaczenie wsparcia społecznego dla reform oraz potrzebę równoległego budowania sieci bezpieczeństwa socjalnego dla osób dotkniętych transformacją.
Privatization in Poland: Performance, Problems and Prospects, Ryszard Rapacki, Warsaw School of Economics
Kompleksowa ocena polskiego programu prywatyzacji autorstwa profesora Ryszarda Rapackiego ze Szkoły Głównej Handlowej przedstawia bilans pierwszych lat reform własnościowych. Analiza obejmuje wszystkie główne metody prywatyzacji – od sprzedaży bezpośredniej przez likwidację po Powszechny Program Prywatyzacji – oraz ocenia ich efektywność ekonomiczną i społeczną. Rapacki identyfikuje kluczowe problemy, takie jak opóźnienia w prywatyzacji strategicznych sektorów i konflikty wokół wyceny przedsiębiorstw, oferując jednocześnie rekomendacje dla dalszych etapów transformacji własnościowej.
Who Wants To Revise Privatization? The Complementarity of Market Skills and Institutions. American Political Science Review, DENISOVA I, ELLER M, FRYE T, ZHURAVSKAYA E.
Badanie publikowane w prestiżowym “American Political Science Review” analizuje społeczne postawy wobec prywatyzacji w krajach postkomunistycznych i identyfikuje czynniki wpływające na żądania rewizji reform własnościowych. Autorzy pokazują, że poparcie dla prywatyzacji zależy nie tylko od osobistych korzyści ekonomicznych, ale także od komplementarności umiejętności rynkowych jednostek z jakością instytucji w ich otoczeniu. Wyniki sugerują, że w krajach o słabych instytucjach i wysokiej korupcji nawet osoby o wysokich kwalifikacjach mogą domagać się cofnięcia prywatyzacji, co ma istotne implikacje dla trwałości reform.
Time to Rethink Privatization in Transition Economies?, IMF, John Nellis
Prowokacyjny artykuł Johna Nellisa z Międzynarodowego Funduszu Walutowego kwestionuje dominujący konsensus o uniwersalnych korzyściach z prywatyzacji w krajach transformacji. Nellis analizuje przypadki, w których prywatyzacja nie przyniosła oczekiwanych rezultatów – od rosyjskiej prywatyzacji oligarchicznej po problemy z prywatyzacją usług komunalnych. Autor nie kwestionuje zasadności prywatyzacji jako takiej, ale argumentuje za bardziej zróżnicowanym podejściem uwzględniającym kontekst instytucjonalny, strukturę rynku i zdolności państwa do regulacji po prywatyzacji.
Privatization and Corporate Governance in Poland: Problems and Trends, CASE, Piotr Kozarzewski, 2007
Opracowanie Piotra Kozarzewskiego z Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE) analizuje związek między procesem prywatyzacji a kształtowaniem się ładu korporacyjnego w polskich przedsiębiorstwach. Autor pokazuje, że różne metody prywatyzacji prowadziły do odmiennych struktur własnościowych i mechanizmów kontroli korporacyjnej, co miało długotrwałe konsekwencje dla efektywności firm. Kozarzewski identyfikuje kluczowe problemy polskiego ładu korporacyjnego – od słabej ochrony akcjonariuszy mniejszościowych po konflikty między menedżerami a właścicielami – oraz proponuje rozwiązania instytucjonalne dla tych wyzwań.
Why Russia Failed to Follow Poland: Lessons for Economists, Hannes Mueller, 2007
Komparatywna analiza Hannesa Muellera wyjaśnia fundamentalne różnice między polską i rosyjską transformacją, wskazując przyczyny spektakularnego sukcesu pierwszej i relatywnej porażki drugiej. Mueller argumentuje, że kluczowe znaczenie miały nie tyle różnice w projektach reform, ile odmienne warunki początkowe – od stopnia zdezorganizowania gospodarki po legitymizację polityczną reformatorów. Autor pokazuje, że Rosja nie miała “okresu nadzwyczajnej polityki”, który umożliwiłby przeprowadzenie radykalnych reform, a próby gwałtownej prywatyzacji w warunkach słabych instytucji stworzyły przestrzeń dla przejęcia aktywów przez elity polityczne i kryminalne.
Mass privatization in transition economies, by Daniel Kopf, Ira Lieberman, Raj Desai. Privatization in Transition Economies
Kompleksowe studium programów masowej prywatyzacji w krajach postkomunistycznych autorstwa ekspertów Banku Światowego analizuje różne modele bezpłatnej lub symbolicznej dystrybucji własności państwowej wśród obywateli. Autorzy porównują czeski program prywatyzacji kuponowej, polski Powszechny Program Prywatyzacji i rosyjską prywatyzację voucherową, oceniając ich skuteczność w tworzeniu efektywnych struktur własnościowych. Badanie pokazuje, że bez dodatkowych mechanizmów koncentracji własności i nadzoru korporacyjnego masowa prywatyzacja często prowadziła do rozproszenia akcjonariatu i problemów z zarządzaniem przedsiębiorstwami.
Determinants of property rights in Poland and Ukraine: the polity or politicians?, Christopher Hartwell
Badanie Christophera Hartwella porównuje kształtowanie się praw własności w Polsce i na Ukrainie, zadając kluczowe pytanie o to, czy o jakości instytucji decyduje system polityczny (polity) czy konkretni politycy. Autor analizuje procesy legislacyjne, egzekwowanie prawa i praktykę sądową w obu krajach, pokazując jak różne ścieżki instytucjonalne wpłynęły na bezpieczeństwo własności prywatnej. Wyniki sugerują, że chociaż indywidualni liderzy mają znaczenie, to długoterminowa ochrona praw własności wymaga systemowych rozwiązań instytucjonalnych odpornych na zmiany polityczne.
Privatization in Russia: Some Lessons from Eastern Europe, by JEFFREY D. SACHS
Artykuł Jeffreya Sachsa, głównego architekta polskich reform, przedstawia lekcje z transformacji Europy Środkowo-Wschodniej dla rosyjskiej prywatyzacji. Sachs argumentuje, że rosyjskie władze popełniły kluczowe błędy – od zbyt powolnej stabilizacji makroekonomicznej po nieprzejrzysty proces prywatyzacji faworyzujący insiderów. Autor podkreśla znaczenie sekwencji reform i pokazuje, że próba prywatyzacji w warunkach hiperinflacji i braku podstawowych instytucji rynkowych skazana była na niepowodzenie i doprowadziła do powstania oligarchicznego kapitalizmu.
Changes in Ownership Policy of the Polish State: Evidence, Reasons, Topics for Further Research, Piotr Kozarzewski
Analiza Piotra Kozarzewskiego dokumentuje ewolucję polskiej polityki własnościowej państwa na przestrzeni dwóch dekad transformacji. Autor pokazuje, jak początkowy konsensus wokół konieczności prywatyzacji stopniowo ustępował miejsca bardziej pragmatycznemu podejściu, w którym państwo zachowywało własność w wybranych sektorach strategicznych. Kozarzewski identyfikuje czynniki polityczne, ekonomiczne i ideologiczne wpływające na zmiany w polityce własnościowej oraz analizuje konsekwencje tej ewolucji dla efektywności gospodarki i jakości zarządzania przedsiębiorstwami z udziałem Skarbu Państwa.
Privatization in Poland: What was the government trying to achieve?, Economics of Transition and Institutional Change, G Fraja, B Roberts
Artykuł publikowany w “Economics of Transition and Institutional Change” analizuje cele polskiego rządu w procesie prywatyzacji, wykraczając poza standardowe wyjaśnienia ekonomiczne. De Fraja i Roberts pokazują, że decyzje o tempie, metodach i zakresie prywatyzacji były wypadkową konkurujących celów – od maksymalizacji wpływów budżetowych przez zapewnienie efektywności przedsiębiorstw po realizację celów społecznych i politycznych. Autorzy argumentują, że zrozumienie tej złożoności celów jest kluczowe dla oceny sukcesu programu prywatyzacyjnego i wyciągania wniosków dla przyszłych reform.
Change in Economic Policy Paradigm: Privatization and State Capture in Poland, Piotr Kozarzewski, Maciej Bałtowski, CASE (2016)
Opracowanie Kozarzewskiego i Bałtowskiego dla CASE dokumentuje fundamentalną zmianę paradygmatu polityki gospodarczej w Polsce po 2015 roku, kiedy nowy rząd rozpoczął proces odwracania niektórych reform prywatyzacyjnych. Autorzy analizują zjawisko “przejęcia państwa” (state capture) – proces, w którym grupy polityczne wykorzystują instytucje publiczne i przedsiębiorstwa państwowe dla realizacji partykularnych interesów. Badanie pokazuje, jak repolityzacja gospodarki i odwrót od prywatyzacji mogą zagrażać długoterminowej efektywności i konkurencyjności polskiej gospodarki.
The Privatization Process in Central Europe: Economic Environment, Legal and Ownership Structure, Institutions for State Regulation, Overview of Privatization Programs, Initial Transformation of Enterprises, Roman Frydman, Andrzej Rapaczynski, John S. Earle (1993)
Fundamentalna praca Frydmana, Rapaczyńskiego i Earle’a stanowi kompleksowy przegląd procesów prywatyzacyjnych w Europie Środkowej na wczesnym etapie transformacji. Autorzy szczegółowo analizują otoczenie ekonomiczne reform, struktury prawne i własnościowe, instytucje regulacyjne oraz konkretne programy prywatyzacyjne w Polsce, Czechach i na Węgrzech. Książka dokumentuje również początkowe procesy transformacji przedsiębiorstw po zmianie własności, identyfikując wzorce restrukturyzacji i wyzwania związane z budową nowych mechanizmów zarządzania.
Privatization and Restructuring in CEE: Evidence and Policy Options, World Bank (1997), Gerhard Pohl, Robert E. Anderson, Stijn Claessens, Simeon Djankov & also here
Raport Banku Światowego autorstwa zespołu wybitnych ekonomistów przedstawia bilans pierwszej dekady prywatyzacji w Europie Środkowo-Wschodniej oparty na rozbudowanych danych empirycznych. Autorzy analizują związek między różnymi metodami prywatyzacji a restrukturyzacją przedsiębiorstw, pokazując że sprzedaż zewnętrznym właścicielom prowadziła do głębszej modernizacji niż prywatyzacja insiderska. Raport zawiera także szczegółowe rekomendacje polityczne dla rządów kontynuujących proces transformacji własnościowej, podkreślając znaczenie konkurencji rynkowej i dobrego ładu korporacyjnego.
Voucher Privatization, Journal of Financial Economics, Boycko, Maxim, Andrei Shleifer, and Robert Vishny. 1994
Wpływowa praca teoretyczna opublikowana w “Journal of Financial Economics” analizuje mechanizmy i konsekwencje prywatyzacji kuponowej (voucherowej) jako metody szybkiego transferu własności państwowej. Autorzy przedstawiają model ekonomiczny wyjaśniający, dlaczego bezpłatna dystrybucja praw własności może być politycznie konieczna i ekonomicznie uzasadniona w warunkach transformacji. Boycko, Shleifer i Vishny argumentują, że chociaż prywatyzacja voucherowa nie tworzy optymalnych struktur własnościowych, to jej szybkość i nieodwracalność były kluczowe dla zablokowania powrotu do gospodarki centralnie planowanej.
On privatization methods in Eastern Europe and their implications, Economics of Transition & Institutional Change, P Aghion, O Blanchard 2007
Teoretyczna analiza noblisty Philippe’a Aghiona i byłego głównego ekonomisty MFW Oliviera Blancharda przedstawia kompleksowy model wyboru metod prywatyzacji w gospodarce transformacji. Autorzy analizują trade-offy między szybkością prywatyzacji a jej jakością, między wpływami budżetowymi a efektywnością alokacyjną oraz między celami ekonomicznymi a społecznymi. Praca dostarcza ram analitycznych do oceny różnych strategii prywatyzacyjnych i wyjaśnia, dlaczego optymalna metoda zależy od kontekstu instytucjonalnego i politycznego danego kraju.
Privatization and FDI in Central and Eastern Europe, Transnational Corporations, K Kalotay, G Hunya (2006)
Artykuł publikowany w “Transnational Corporations” analizuje związek między prywatyzacją a napływem bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI) do krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Kalotay i Hunya pokazują, że sprzedaż przedsiębiorstw państwowych inwestorom zagranicznym była głównym kanałem napływu FDI w pierwszej dekadzie transformacji i przyczyniła się do transferu technologii, know-how menedżerskiego oraz integracji z globalnymi łańcuchami wartości. Autorzy analizują również kontrowersje wokół “wyprzedaży narodowego majątku” i debatę o optymalnym zakresie uczestnictwa kapitału zagranicznego w procesie prywatyzacji.
LESZEK BALCEROWICZ AND GEORGIA (A PAMPHLET), GEORGIAN FOUNDATION FOR STRATEGIC AND INTERNATIONAL STUDIES, VLADIMER PAPAVA, 2002
Publikacja gruzińskiego ekonomisty Vladimera Papavy analizuje wpływ idei Leszka Balcerowicza na reformy gospodarcze w Gruzji po 2003 roku. Autor pokazuje, jak doświadczenia polskiej transformacji i koncepcja terapii szokowej wpłynęły na projekt gruzińskich reform, które obejmowały radykalną liberalizację, prywatyzację i walkę z korupcją. Papava omawia zarówno sukcesy – jak spektakularny wzrost gospodarczy i poprawa wskaźników Doing Business – jak i wyzwania związane z adaptacją polskiego modelu do odmiennych warunków kaukaskich.
No easy task ahead of Balcerowicz in Ukraine, Obserwator Finansowy, 14.05.2016
Artykuł z “Obserwatora Finansowego” analizuje wyzwania stojące przed Leszkiem Balcerowiczem, który w 2016 roku objął funkcję doradcy ekonomicznego prezydenta Ukrainy. Autor przedstawia fundamentalne różnice między sytuacją Polski w 1989 roku a Ukrainą w 2016 – od wojny na wschodzie kraju przez głęboko zakorzenioną korupcję po brak społecznego konsensusu wokół reform. Tekst pokazuje, że mechaniczne przeniesienie polskich doświadczeń transformacyjnych na grunt ukraiński jest niemożliwe i wymaga głębokiej adaptacji do lokalnego kontekstu politycznego i instytucjonalnego.